Bắt Trẻ Đồng Xanh – J. D. Salinger

Khi nhìn tựa đề Bắt trẻ đồng xanh, tôi cứ hình dung ra cảnh đuổi bắt trốn tìm của một bầy trẻ nhỏ trên cánh đồng xanh bát ngát đang vào mùa – thật sinh động, thật hồn nhiên và đẹp tuyệt vời.

Thế nhưng tất cả đều trái ngược. Khi bắt đầu đọc sách, tôi thật sự sốc, cảm giác như bị nhấn chìm trong những suy nghĩ chán chường, đầy những câu chửi thề cáu bẳn của Holden – nhân vật chính của truyện- cả cái cách gọi những người khác của Holden cũng rất chói tai, nó thô thiển, vô giáo dục lạ lùng. Và tôi đã tự ép mình phải đọc đến hết truyện…

Bắt trẻ đồng xanh là tự sự của Holden – sinh viên 18 tuổi , vừa bị đuổi khỏi trường dự bị đại hoc Pencey. ở Agerstown, Pennsylvania, vì rớt 4 môn hoc trên tổng số năm môn, và vì học hành không chuyên cần chăm chỉ.

Nếu có cuộc đuổi bắt nào ghi trong sách, thì chính là những suy nghĩ lan man, rối rắm chạy lòng vòng trong đầu Holden sau khi biết mình bị đuổi học. Cậu rời trường, đến New York nhưng lại chẳng dám về nhà trước ngày bế giảng.

Holden chẳng thích gì, cậu chán ghét tất cả, cậu có thể lảm nhảm hàng giờ liền trong cái đầu chứa đầy những từ “mắc dịch, dịch hạch, bỏ mẹ, thật thối, ối giời..”. Holden ghét sự giả dối đầy bộ tịch của người đời, ghét cả những thói hư tật xấu đang diễn ra quanh mình. Hãy thử nghe cậu nói.

“Ừ, tôi thì ghét trường học. Ôi giời, tôi ghét cay ghét đắng,” “Nhưng không chỉ có thế. Tôi ghét sống ở New York các thứ. Xe taxi, xe đò trên Đại lộ Madison, với những thằng lái xe luôn luôn hét vào mặt bảo mình xuống cửa sau”

“Cô phải đi học một trường con trai thử mà xem. Cô thử đi. Đầy cả tụi bộ tịch, và cô chỉ phải học để một ngày kia có thể mua được một chiếc Callidac trời đánh và cứ phải làm ra vẻ mình rất quan tâm đến trận đấu bóng, và suốt ngày chỉ nói về con gái, rượu và tình dục, và mọi người bám lấy nhau trong những bè đảng thối tha ấy”

“Một trong những lý do lớn nhất vì sao tôi rời trường Elkton Hills là vì, ở đấy xung quanh tôi chỉ toàn tụi bộ tịch. Đấy, lý do là thế đấy. Chẳng hạn ông già hiệu trưởng, ông Haas, đấy là thằng cha bộ tịch nhất tôi từng gặp trong đời. Còn bộ tịch gấp mười già Thurmer “
….

Cứ lắng nghe Holden càu nhàu mãi rồi tôi cũng hiểu – ở một độ tuổi mới lớn nhạy cảm, Holden đã thu người lại trong một góc hẹp mà phán đoán mọi việc quanh mình, cuộc sống với những mặt trái hiện rõ trước mắt làm cậu chán chường rồi sợ hãi, cậu như một giọt nước tinh khiết bám trên thành hồ, nhìn vào lòng hồ đầy những cặn bã, rong rêu mà hoảng sợ không muốn vào hồ.

Holden của tuổi trẻ nổi loạn như một con nhím xù gai nhưng lại đầy tình cảm, cậu luôn nghĩ đến DB -người anh viết văn tài giỏi của mình-, nhớ em Allie đã mất với chiếc găng tay trái của cầu thủ bóng chày viết đầy thơ, cậu mong được “cà riềng cà tỏi” với em Phoebe, hay muốn goi điện thoại để hẹn gặp Jane Gallagher – cô bạn gái láng giềng thích chơi cờ đam. Holden nói về tình dục ngang phè như một tay chơi từng trải, nhưng thực chất vẫn là trai tân, gọi gái lên phòng chỉ để nói chuyện tầm phào, cậu lành đến nổi bị tay dắt gái và ả gái gọi bắt chẹt đến thương.

Holden vẫn tự trào về mình “Tôi dốt đặc nhưng tôi đọc sách khá nhiều”, hay “Tôi là cái thằng nói láo kinh khủng nhất mà bạn từng thấy trên đời. Khủng khiếp lắm ấy. Nếu tôi đang đi đến tiệm mua một tờ báo mà gặp ai hỏi tôi đi đâu, tôi cũng dám nói tôi đi xem hát lắm. Thật khiếp”, và “Tôi là thằng rất nhát gan. Tôi cố đừng lộ ra thế, nhưng chính ra tôi rất nhát gan”. Điều làm tôi buồn cười nhất là tuy Holden chửi thề luôn miệng, nhưng lại phản ứng rất mạnh khi thấy hai chữ “ĐM” viết trên tường trường nơi em Phoebe học “Tôi cứ muốn giết thằng nào đã viết những chữ ấy. Tôi tưởng tượng đấy là một thằng biến thái trời đánh thánh vật nào đã lẻn vào ban đêm rồi viết như thế trên tường. Tôi cứ tưởng tượng tôi đang bắt quả tang nó, và tôi đập cái đầu nó vào những bậc đá như thế nào, cho đến khi nó đầy cả máu me và chết ngoẻo cổ. Nhưng đồng thời tôi cũng biết tôi sẽ không có can đảm làm thế. Tôi biết như vậy. Điều ấy làm tôi càng rầu rĩ hơn. Tôi lại còn không đủ can đảm để chùi nó với bàn tay tôi nữa là khác, nếu bạn muốn biết sự thật. Tôi sợ một ông thầy giáo nào đó sẽ bắt gặp tôi đang xóa và tưởng chính tôi đã viết nó. Nhưng rốt cuộc tôi cũng xóa như thường.”

Holden ơi Holden! Cậu đã dẫn dắt tôi qua mọi cung bậc của cảm xúc từ bất ngờ, chán ghét, khó chịu, đến thấu hiểu, cảm thông, thích thú, rồi lo lắng, mong mỏi và mãi nhớ!

Nhớ Holden với câu hỏi vô cùng vớ vẩn về những con vịt trên hồ ở công viên trung tâm gần đường Nam Công Viên “Tôi đang thắc mắc không biết những con vịt sẽ đi về đâu, khi nước hồ đóng thành băng hết. Tôi tự hỏi có thằng cha nào mang cam nhông lại đem chúng đi đến một vườn thú hay gì không? Hay chúng chỉ bay đi là xong.”

Nhớ Holden chỉ là một đứa trẻ to xác khi bảo với em Phoebe.

“Em biết bài hát ‘Nếu một đứa nào bắt được đứa nào đang đến qua đồng lúa mạch xanh’ không? anh cứ tưởng tượng một bầy trẻ con chơi một trò chơi gì đó trong một đồng lúa mạch thật to. Hàng nghìn đứa trẻ con, và không có ai ở đấy – không có ai là người lớn, anh muốn nói vậy – trừ anh. Và anh thì đứng trên một mỏm đá điên khùng nào đó. Điều anh phải làm là, anh phải bắt tất cả những đứa trẻ nào chạy tới gần mỏm đá. Nghĩa là nếu chúng đang chạy mà không coi chừng chúng ở đâu, thì anh sẽ nấp ở một nơi nào đó rồi ra bắt lấy chúng. Anh sẽ làm như thế suốt ngày. Anh sẽ làm người bắt trẻ đồng xanh các thứ. Anh biết thật là điên khùng, nhưng đấy là điều độc nhất anh muốn làm. Anh biết vậy là thật điên khùng.”

Ước muốn duy nhất đó đã nói lên khao khát bắt giữ những ký ức tuổi thơ của Holden, nhưng ai rồi cũng phải trưởng thành, dù giai đoạn chuyển tiếp này có khó khăn rồ dại đến đâu . Đến cuối cùng thì giọt nước tinh khiết đó cũng không thể bám mãi ở thành hồ, mà phải hoà vào lòng hồ nếu muốn tồn tại.

Đỉnh điểm của truyện là cuộc gặp gỡ của hai anh em Holden và Phoebe. Holden muốn gặp em một lần trước khi bỏ nhà ra đi. Phoebe lại nhất quyết vác vali lẻn trốn theo anh. Cuộc đối đầu của hai anh em thật dễ thương và ngọt ngào, đến cuối thì em Phoebe đã đóng trọn vai người Bắt trẻ đồng xanh để giữ chân Holden lại. Chính tình cảm thân thương và nét hồn nhiên của Phoebe đã giúp Holden thật sự trưởng thành.

Holden rồi cũng quay về nhà, tiếp tục đi học, làm em của DB, làm anh của Phoebe – cùng em khiêu vũ và cà riềng cà tỏi với em.

Holden ớ ẩm, chửi tục, hay lầm bầm phê phán, và chẳng tuân theo khuôn mẫu nào của cuộc sống, cậu cứ là chính cậu thôi. Cậu cũng chẳng bao giờ muốn hứa hẹn bởi cậu cho rằng “làm sao bạn có thể biết được bạn sẽ làm gì cho đến khi bạn làm thật? Câu trả lời là, bạn không thể biết”.

Bắt trẻ đồng xanh là cuốn sách lạ lùng có một không hai, bởi nhân vật chính của truyện – Holden – cũng lạ lùng không giống ai, cậu vừa đáng trách lại vừa đáng yêu!

– Lan Chi

Tuổi trẻ nổi loạn

“Nếu các bạn thực tình muốn nghe, thì điều đầu tiên bạn muốn biết có lẽ tôi sinh trưởng ở đâu, cái tuổi thơ ấu mắc dịch của tôi như thế nào, cha mẹ tôi làm gì trước khi đẻ tôi ra, … – đại để thứ tiểu sử nhì nhằng lối David Coperfield ấy. Nhưng tôi không muốn đi vào những chuyện ấy nói thật với bạn…”. Đó là lời mở đầu cho câu chuyện mắc dịch mà tôi sắp REVIEW. Bạn thấy đấy nó chẳng cuốn hút gì cả hệt như cái bìa đơn giản với màu xanh đề dòng chữ “bắt trẻ đồng xanh” – đó chính là tên cuốn sách, phía dưới là tên tác giả J. D. SALINGER. Có tức hay không khi thậm chí tên của sách còn chẳng viết hoa chữ cái đầu tiên. Đó là những cảm xúc khi mình mới đọc cuốn sách này. Chắc hầu hết mọi người đểu vậy. Dĩ nhiên đó chỉ là cảm nghĩ ban đầu. Khi ta đọc kĩ hơn về cuốn sách ta sẽ thấy nó khá thú vị. Thực sự vậy.

Câu chuyện chỉ kể về Holden Caufield – 17 tuổi – về những câu chuyện của cậu, về cuộc đời khi cậu ta bị đuổi học. Thực sự mình có một lời khuyên to to cho các bạn khi tìm đọc cuốn sách này. Cuốn sách có lẽ sẽ không thích hợp cho một số bạn nghiêm túc bởi nó thực sự có nhiều từ nói tục, chửi thề như “Chó chết”; “Mẹ kiếp”; “Bỏ mẹ” …thậm chí còn đưa cả tình dục ra đùa. Lúc đầu mình thấy khá là phân vân có nên đọc rồi khi đọc cuốn sách mình lại thấy khá là lưỡng lự. Mình thầm nghĩ: Mình đã rút ra những gì sau khi đọc cuốn sách này? Nhưng thực sự mình đã ngộ ra nhiều điều về triết lý về đạo đức và mình chắc rằng ai cũng sẽ có lúc nổi loạn. Câu chuyện viết rất chân thực nên nó khá là thô.

Câu chuyện bắt đầu ta đã thấy được tính cách kì quái, khác người của cậu trai trẻ Holden – cậu ta chẳng hề muốn giống một ai cả. Nói về Holden- cậu nhóc 17 tuổi vừa bị đuổi học khỏi Pency – trường cậu đang theo học là loại người chán ghét gần như tất cả mọi thứ hay cả mọi người trên đời này và cho rằng tất cả đều giả tạo ngoại trừ cô em gái và cậu em trai đã qua đời hai năm trước của hắn. Tên gốc của của cuốn sách là “The Catcher in the rye” và Phùng Khánh là người dịch. Sự giả tạo được người dịch gọi là “Bộ tịch”. Bạn có thể dễ dàng thấy từ này xuyên suốt cả tác phẩm. Nó thực sự rất ám ảnh. Còn khá là nhiều từ ám ảnh mình như “mắc dịch”; “thổ tả”; “đánh đĩ ngòi bút”,…Nó khiến cho vốn từ của mình khá phong phú. Lại quay về với cậu Holden. 17 tuổi –  cái độ tuổi mà sức trẻ tràn trề, nhiệt huyết và đam mê cao độ thì cậu lại ngược lại. Cậu chọn cách sống buông thả, mặc kệ. Sau khi bị đuổi, cậu ta phiêu bạt khắp thành phố New york, uống rượu và hẹn hò với các cô bạn gái. Cậu như đang trốn tránh, tránh cả xã hội, những sự “Bộ tịch” mà cậu khinh ghét.

Về những giá trị của tác phẩm, trước hết, cuốn sách là bức tranh biếm họa về xã hội Mỹ lúc bấy giờ – một xã hội “Bộ tịch” hết sức. Lấy bối cảnh nước Mỹ vào những năm giữa thế kỷ 20, qua lời kể của Holden và dường như chính là tác giả, ta thấy đó là một xã hội giả dối. Tiêu biểu là khi nhà trường Pency – nơi cậu theo học cho học sinh nội trú ăn món bít tết vào tối thứ bảy để đánh đánh vào tâm lý khi phụ huynh vào thăm con vào sáng chủ nhật họ sẽ nghĩ rằng con mình luôn được ăn ngon như thế nhưng thực chất thì không – thịt bít tết rất khô và khó nuốt vô cùng. Một xã hội “bộ tịch” và phân biệt giai cấp giàu nghèo.Trong khi đa số những người thầy niềm nở bắt tay với những phụ huynh giàu có thì ngược lại họ tỏ vẻ thờ ơ với những phụ huynh bận trang phục rách rưới, nghèo khó. Cậu ta không những khinh sự “Bộ tịch” của con người và của xã hội Mỹ lúc bấy giờ, cậu ta còn rất sợ sự tha hóa biến chất bởi sự che mù của đồng tiền và danh vọng “… Hơn nữa ngay cả khi em có cứu người vô tội các thứ cũng thế, làm sao em biết được em làm thế bởi vì thực sự muốn cứu người hay thực sự em muốn trở thành một luật sư nổi tiếng kinh khủng, được tất cả mọi người khen ngợi… Làm sao em biết em không phải là một trong những thằng bộ tịch? Phiền một nỗi là em không biết được.”. Phải chẳng chính những suy nghĩ như thế này đã làm cho lòng dạ con người đổi thay!

Ẩn sâu trong mỗi trang văn là biết bao suy tư và cảm xúc. Một cậu thanh niên lêu lổng, rớt tới 4 môn học trừ môn Anh – Văn và còn bị đuổi khỏi trường nhưng trong con người cậu hiện hữu nhiều khía cạnh đạo đức tốt đẹp. Cậu sẵn sàng bỏ xem trận bóng đá chung kết ở trường để đến thăm thầy giáo dạy lịch sử bị bệnh dù cậu chẳng ưa thầy tí nào hay trong giờ thi cậu cũng ghi đôi lời cuối bài kiểm tra để thầy không hối hận vì đã đánh trượt cậu. Thực sự thầy giáo rất quan tâm đến cậu, ông rất yêu nghề và cậu hiểu điều đó. Một chàng trai lêu lổng nhưng cậu lại có suy nghĩ rất đúng đắn “thứ thực sự hạ gục tôi là một cuốn sách mà sau khi bạn đọc xong bạn mong muốn tác giả đã viết nên cuốn sách ấy là một người bạn của mình và bạn có thể gọi cho ông ấy bất cứ lúc nào bạn muốn”- cậu Holden rất mê sách. Ngoài miệng thì luôn nói xấu bạn bè nhưng cậu rất quan tâm họ như với Akley đứa bị cho là lập dị và dơ nhất trường nên gần như hắn ta bị mọi người xa lành nhưng cậu lại rất hiểu và còn rủ hắn đi chơi cho vơi bớt phần nào sự cô đơn. Cậu Holden thực sự rất quan tâm gia đình mình, cậu hiểu rõ từng chi tiết đặc điểm của từng người em, người anh cũng như bố mẹ cậu. Và cậu không hề muốn họ phải lo lắng gì về bản thân hết. Cậu biết ước mơ nhưng những ước mơ đó thật hão huyền. Một điều nữa khiến mình mến Holden là cậu không hề muốn những đứa trẻ trong sáng bị ảnh hưởng bởi những điều xấu. Có thể qua cách hành xử bên ngoài và vẻ bề ngoài của cậu dường như thật đáng ghét nhưng bên trong thì lại thật ấm áp, giàu tình cảm và hơn hết cậu có một cái nhìn sâu sắc về thế giới.

Mỗi bài thơ, mỗi cuốn sách đều có những cách riêng để chạm đến tim của độc giả nhưng suy cho cùng chính sự đồng cảm, sự chân thực mới giúp ta như hóa thân vào tác phẩm. “Bắt trẻ đồng xanh” cũng không ngoại lệ mà còn hơn thế nữa – sự đồng cảm, nổi loạn của tuổi trẻ với những giấc mộng khá là xa vời. Tất nhiên, xã hội nào thì lũ “Bộ tịch” cũng rất nhiều nhưng may thay mình thì chẳng ghét cả xã hội này đâu bởi đó đây vẫn có những người tốt và xã hội còn rất nhiều điều tốt đẹp. Cảm ơn cuốn sách đã dạy mình rằng: “Bạn sinh ra là một nguyên bản. Đừng chết như một bản sao (You’re born an original. Don’t die a copy)”

‎- Đạt Trần‎