Phương Pháp Điều Trị Trầm Cảm – Stephen S. Ilardi

Mấy hôm nay do dịch nên mình cũng tự nhiên có nhiều thời gian hơn để ở nhà nghiên cứu đọc sách. Mấy hôm nay mình đang đọc cuốn “Phương pháp điều trị trầm cảm” của tiến sĩ Stephen S. Ilardi. Có thể nói rằng, cái tên là phương pháp điều trị nhưng thông qua quyển sách này mình biết thêm rất nhiều điều mới mẻ và thú vị.

Trước tiên, tác giả đưa ra định nghĩa căn bệnh trầm cảm là gì? Chúng ta có hiểu đây là một căn bệnh quái ác. Nó cướp đi năng lượng, giấc ngủ, niềm vui, khả năng yêu thương làm việc và vui chơi, đôi khi cả ý chí sống của con người.

Không quá khó để chúng ta biết rằng những người mắc bệnh trầm cảm đều luôn trong trạng thái bất ổn, và chắc rằng, một điều bạn tưởng là kinh khủng lắm rồi, thì người mắc phải căn bệnh này còn trải qua nhiều hơn thế.
Vậy, nguyên do từ đâu mà một người mắc bệnh trầm cảm?

Chắc chưa bao giờ, các vấn đề về tâm lý, các sự bất ổn tâm trạng lại nhiều như hiện tại. Chúng ta đang sống trong thời đại mọi thứ đều đầy đủ, có đèn điện, lương thực, y tế,… mọi thứ đều giúp nâng cao cuộc sống. Về lý mà nói, đáng lẽ con người phải cảm thấy thật hạnh phúc mới đúng. Nhưng trái ngược lại rất nhiều, loài người lại rơi vào cuộc khủng hoảng tâm lý vô cùng lớn, trong đó có số lượng mắc bệnh trầm cao rất cao. Mình cảm thấy cuốn “Phương pháp điều trị trầm cảm” này có cách lý giải khá thú vị.

“Xét về nhiều mặt, người Mỹ hiện đại lẽ ra nên thuộc nhóm người hạnh phúc nhất trong lịch sử nhân loại. Nhìn vào tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh, đói nghèo, dịch vụ chăm sóc y tế, tuổi thọ hay các tiện nghi vật chất, người Mỹ vẫn sống tốt hơn (trung bình) đại đa số những người đã từng sống. Vậy có phải chúng ta nên được xếp vào diện ít có khả năng mắc chứng trầm cảm nhất? Ít ra tỷ lệ mắc trầm cảm của chúng ta cũng phải thấp hơn nhóm người săn bắn hái lượm đương thời, những người có cuộc sống vất vả hơn chúng ta chứ? Sau tất cả, họ nhiều khả năng phải trải nghiệm những sự kiện đáng sự như sự ra đi của trẻ nhỏ, dị tật hay tấn công bạo lực – chúng có thể là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới trầm cảm.
Tuy nhiên, ngay cả khi phải chịu đựng những sự kiện khủng khiếp này, nhóm người săn bắn hái lượm hiếm khi mắc chứng trầm cảm. Vì một số lý do, họ mạnh mẽ hơn chúng ta rất nhiều. (Điều này cũng tốt, bởi vì nếu họ không mạnh mẽ, loài người có khả năng đã tuyệt chủng từ thời tổ tiên xa xôi của chúng ta rồi.)

Nhưng làm thế nào nhóm người săn bắn hái lượm có thể vượt qua những cơn sóng gió ấy trong cuộc sống? Đó là câu hỏi mà tôi tiếp tục đi tìm lời giải đáp khi bắt đầu vật lộn với bí ẩn này từ vài năm trước. Sau khi nghiền ngẫm hàng trăm nghiên cứu đã được công bố để tìm kiếm manh mối, tôi đã phát hiện ra một điều rõ ràng – trong sự nhận thức muộn màng – mà tôi rất ngạc nhiên khi chưa ai từng chú ý đến: Lối sống săn bắn hái lượm là phương thuốc chống trầm cảm hữu hiệu. Khi cố gắng vì cuộc sống hằng ngày, nhóm người săn bắn hái lượm tự nhiên làm nhiều việc khiến họ tránh được chứng trầm cảm – chúng thay đổi não bộ hiệu quả hơn bất kỳ loại thuốc nào.

Trong phần lớn lịch sử nhân loại, con người hưởng lợi từ tác dụng chống trầm cảm của các yếu tố thuộc về lối sống cổ xưa đó. Kết quả là, mọi người có thể đối phó với những tình huống khó khăn hơn hầu hết chúng ta ngày nay. Nhưng trong vài trăm năm qua, sự phát triển công nghệ đã diễn ra với tốc độ chóng mặt và những đặc điểm được bảo tồn của lối sống cổ xưa đó đang dần biến mất. Theo đó, tỷ lệ trầm cảm cũng bắt đầu vượt khỏi tầm kiểm soát. Não bộ từ thời kỳ đồ đá của chúng ta không được lập trình để sống một cuộc-sống-thế-kỷ-XXI nghèo nàn, ít vận động, thích ở trong nhà, thiếu ngủ, cách ly xã hội và có nhịp độ điên cuồng.

6 thành tố trong lối sống của tổ tiên truyền lại cho chúng ta có tác dụng chống trầm cảm hiệu quả:

• Axit béo Omega-3 trong chế độ ăn uống
• Các hoạt động tích cực
• Các bài tập thể dục
• Sự hấp thụ ánh sáng mặt trời
• Kết nối xã hội
• Giấc ngủ

Sáu thành tố này là cốt lõi của phương pháp điều trị trầm cảm đột phá, thay đổi lối sống trị liệu (TLC) được phát triển bởi nhóm nghiên cứu lâm sàng của tôi tại Đại học Kansas. TLC là phương pháp tiếp cận tự nhiên để điều trị trầm cảm mà không có tác dụng phụ và không phải nộp bảo hiểm. Trong các thử nghiệm lâm sàng sơ bộ của chúng tôi, TLC đã mang đến những kết quả đặc biệt – so với những người được điều trị bằng thuốc. Trong số các bệnh nhân được nghiên cứu, tỷ lệ phản hồi tích cực với TLC cao gấp ba lần so với những người điều trị bằng thuốc như bình thường trong cộng đồng. Và chúng tôi chưa thấy ai áp dụng phương pháp TLC vào điều trị mà không có những cải thiện đáng kể.

Tức là chính sự đầy đủ tiện nghi đảo lộn lối sống được truyền lại từ tổ tiên của chúng ta. Bao gồm trong đó cả chế độ dinh dưỡng và cách chúng ta đang sống, đang vận hành. Việc một người mất ngủ, hoặc con người đánh mất sự giao thiệp xã hội không còn quá xa lạ cho cuộc sống hiện hành. Chính lối sống như vậy đẩy chúng ta vào những cuộc khủng hoảng không ngừng về tâm lý.

– Trần Trúc Ly

Bản thân mình trước giờ không quan tâm lắm về trầm cảm. Đôi khi cũng không hiểu tại sao một người lại có thể mắc chứng trầm cảm được. Vì theo đầu óc hạn chế của mình thì trầm cảm là một trạng thái, mà ở đó con người ta không thể vui được, hay mất đi động lực để làm bất kỳ điều gì. Trong khi mỗi khi có chuyện buồn, mình đều có thể tự an ủi bản thân bằng những việc làm mình vui như đọc sách, vẽ tranh, chụp ảnh hoa lá… Mình là một đứa khá tích cực và luôn nhìn vào mặt tốt của một vấn đề, nên khi bị buồn, mình không có buồn lâu. Thậm chí mình còn set deadline cho nỗi buồn của mình, là chỉ được buồn mấy ngày, sau mấy ngày đó là phải tiếp tục theo đuổi đam mê của mình. Vì mình biết thời gian rất hữu hạn. Nếu mình cứ để bản thân mình buồn vì những chuyện không đâu thì sau này nhìn lại, mình sẽ thấy mình đã lãng phí biết bao thời gian rồi, mà vẫn chưa đạt được những điều mình muốn. Cho đến một ngày…
Khi tỉnh dậy, mình nhận ra những sở thích trước đây không còn làm mình vui nữa. Mình mất đi động lực để cố gắng, đơn giản vì không biết mình đang cố gắng cho điều gì. Rồi mình cảm thấy mất kết nối với thực tại. Giống như mình bị mắc một vấn đề, dù cho có cố gắng thoát ra đến đâu, đầu óc mình vẫn sẽ tìm cách quay lại đúng điểm đó. Giấc ngủ và cảm giác ngon miệng của mình bị rối loạn. Mình cảm thấy bản thân bị sụt cân và da dẻ cũng bắt đầu sạm đi. Lúc đó, mình nhận ra mình đang có dấu hiệu của trầm cảm.

Và thật may là, một cuốn sách đã đến với mình đúng lúc mình cần, đó là cuốn “Phương pháp điều trị Trầm Cảm” của tiến sĩ Stephen S. Ilardi. Tiến sĩ Stephen S. Ilardi đã xây dựng một lối sống chống trầm cảm không dùng thuốc. Đây không phải là cuốn sách self-help bởi những điều được tác giả nêu ra rất dễ hiểu, nhưng yêu cầu bạn phải nghiêm túc thực sự để thay đổi tình trạng của mình. Sau khi áp dụng phương pháp TLC của Stephen S. Ilardi: bổ sung dinh dưỡng, thói quen tắm nắng, chế độ ngủ, thói quen trầm tư và cải thiện kết nối xã hội, mình dần cảm thấy sức khoẻ thể chất và tinh thần của mình được cải thiện. Mình không còn rơi vào tình trạng ngủ quá ít hay quá nhiều nữa vì giấc ngủ của mình được điều chỉnh lại theo đúng nhịp sinh học. Cảm giác ngon miệng cũng quay trở lại. Bên cạnh đó, mình ít rơi vào tình trạng trầm tư – một nguyên nhân chính dẫn đến trầm cảm. Đồng thời mình nhận biết và thiết lập những mối quan hệ lành mạnh. Và quan trọng hơn cả, mình tìm lại được bản thân mình, cảm nhận được niềm vui từ những sở thích trước đây của mình, và lấy lại động lực bên trong để theo đuổi đam mê.

Theo mình, những chỉ dẫn trong “Phương pháp điều trị Trầm Cảm” sẽ đưa đến một lối sống, không chỉ để điều trị bệnh trầm cảm, mà còn là một lối sống lành mạnh hơn cho con người hiện đại. Bạn sẽ tự xây dựng được một cơ chế phòng vệ, bảo vệ bản thân trước những triệu chứng trầm cảm bất kỳ lúc nào.

Và điều quan trọng nhất, khi có dấu hiệu trầm cảm, dù bạn có đang cảm thấy chán nản, mất đi ý chí và phương hướng như thế nào, hay có những suy nghĩ tiêu cực ra sao, thì cũng đừng lo lắng, hãy tự nhủ với bản thân rằng mọi chuyện sẽ tốt lên thôi. Bởi bất kỳ vấn đề gì cũng sẽ có cách giải quyết của nó. Hãy tìm đến sách (không phải các lời khuyên trên mạng vì rất nguy hiểm) hoặc tìm gặp một bác sĩ tâm lý.

– Chihiro Quỳnh