[Những ngộ nhận “vì sức khỏe”] “Phát hiện và điều trị sớm” và “Phó mặc”, đâu là câu trả lời đúng trong điều trị ung thư?

Năm ngoái, theo phong trào của cuốn sách phủ nhận chăm sóc y tế, có nhiều tranh luận liên quan đến việc phát hiện và điều trị ung thư giai đoạn sớm như “phát hiện giai đoạn sớm cũng không có ý nghĩa gì, và thật ra ung thư thì không cần phải điều trị”, hay “Cần được phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm”.

Quan điểm của tôi giống ý kiến thứ hai.

Tuy nhiên, không thể hoàn toàn phủ nhận rằng cũng có loại ung thư thật sự không nên điều trị. Đó là những ung thư vẫn còn rất nhiều điểm chưa rõ ràng, và hơn nữa là trong lĩnh vực y tế cũng chưa thể phủ định giả thuyết này một cách hoàn toàn.

Chính vì vậy, ngược lại, tôi nghĩ rằng việc phủ nhận hoàn toàn phẫu thuật khi phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm cũng là một sai lầm.

Sự thật là hầu hết 90% trường hợp ung thư dạ dày, ung thư phổi, ung thư đại tràng hay ung thư vú, ung thư cổ tử cung đã được điều trị khỏi khi được phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm.

Nếu như ta để phó mặc tất cả các ung thư trên, và con số những người đã khỏi nhờ cách đó bằng với con số của những người đã được điều trị khi phát hiện ở giai đoạn sớm thì không nói làm gì, nhưng rất tiếc, quan điểm “phát hiện và điều trị ung thư giai đoạn sớm là không cần thiết” không hẳn đã đưa ra được các bằng chứng rõ ràng như vậy. Tôi thấy rằng trong bài báo ấy có nhiều luận điểm đã sử dụng các số liệu chưa được chứng minh làm bằng chứng.

Qua nhiều vấn đề như trên, có thể thấy rằng còn quá sớm để tin vào “sự thật” này. Đặc biệt vì đây là vấn đề liên quan đến tính mạng nên cần các bệnh nhân phán đoán một cách thận trọng.

Thông qua việc truyền đạt vấn đề này, sau đây tôi sẽ giải thích cách tiếp cận với chăm sóc y tế thích hợp nhất dựa trên quan điểm nên phát hiện và điều trị ung thư ở giai đoạn sớm.

5 loại ung thư mà không làm sàng lọc thì thật “Lãng phí” là gì?

Trước hết, tôi sẽ giải thích đơn giản về khái niệm ung thư?

Thông thường thứ được gọi là “ung thư” là chỉ các u ác tính được phát sinh từ lớp tế bào biểu mô. Về cơ bản, u ác tính thường được hình thành ở các tổ chức gắn trên một ống từ miệng xuống đến hậu môn và khu vực xung quanh nó.

• Các u ác tính chủ yếu: ung thư miệng, ung thư lưỡi, ung thư vòm họng, ung thư phổi, ung thư thực quản, ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, ung thư trực tràng, ung thư vú, ung thư gan, ung thư thận, ung thư tuyến tụy, ung thư tuyến mật, ung thư da, ung thư cổ tử cung,…

Những ung thư ngoài các vị trí trên thì được gọi là Sarcoma. Ví dụ: nếu phát sinh ở cơ thì gọi là Sarcoma cơ, phát sinh ở xương thì gọi là Sarcoma xương, phát sinh ở thần kinh thì gọi là Sarcoma thần kinh. Và ung thư não cũng là một loại Sarcoma. Tuy nhiên, Sarcoma ở người trưởng thành là loại khối u hiếm, chiếm dưới 1% trở xuống của ung thư ở người trưởng thành.

Trong số đó, nhất định nên làm tầm soát* với 5 loại ung thư sau: ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, ung thư vú, ung thư cổ tử cung.

(*) Tầm soát ung thư: Các biện pháp, thủ thuật được tiến hành trên cơ thể người bệnh để nhằm phát hiện ra ung thư khi còn rất sớm.

Bởi vì các loại ung thư này dễ phát hiện ở giai đoạn sớm và khoảng 90% trường hợp điều trị sớm sẽ gần như được chữa khỏi.

Nhưng nếu là ung thư tuyến tụy thì cách này lại không dùng được.

Trong các mục lựa chọn của khám sức khỏe thì không có tầm soát ung thư tuyến tụy, bởi vì ung thư tuyến tụy khó có thể phát hiện được qua xét nghiệm. Tuyến tụy là một bộ phận nội tạng rất mềm nên hình dạng không được cố định, rất khó để có thể chụp được ảnh của khối u.

Ngoài ra, ung thư thực quản cũng là một loại ung thư khó phát hiện được ở giai đoạn sớm.

Thực quản là một bộ phận rất dễ bị tổn thương nên rất khó để dành nhiều thời gian thăm khám, khối u có hình dạng nhô ra bên ngoài thành thì không nói làm gì, còn các khối u phía trong mà có màu sắc thay đổi nhẹ hoặc không thì rất khó phát hiện.

Hơn thế nữa, xung quanh thực quản còn có các cơ quan nội tạng rất quan trọng như tim, phổi, ống khí quản… hay các động mạch lớn nên nếu phẫu thuật thì cần kỹ thuật rất cao và hiện nay hiệu quả đạt được không nhiều.

Ngoài ra, xung quanh thực quản được bao bọc bởi mạch bạch huyết nên thường hay di căn hoặc tái phát, và đây được cho là một loại ung thư khó chữa khỏi.

Trong khi đó, ung thư phổi thì hầu hết các trường hợp có thể được phát hiện qua một tấm phim X-quang. Ưng thư dạ dày, ngoại trừ ung thư xơ cứng dạ dày, thì cũng có thể phát hiện được ở giai đoạn đầu bằng xét nghiệm chụp Barit cản quang hay nội soi dạ dày.

Ngoài ra, ung thư đại tràng nếu làm xét nghiệm nội soi đại tràng thì cũng tương đối dễ phát hiện.

Ung thư cổ tử cung, ung thư vú cũng có thể phát hiện được qua khám sức khỏe thông thường.

Với những loại ung thư chỉ cần làm xét nghiệm thì có thể dễ dàng phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm như thế này, nếu ta không làm và để đến khi quá trễ thì thật là đáng tiếc.

Đương nhiên việc kiểm tra mọi ngóc ngách của cơ thể là điều lý tưởng hóa, nhưng ít ra, chúng ta nhất định hãy làm xét nghiệm sàng lọc năm loại ung thư nói trên nhé.

Mặc dù không thể phủ nhận hoàn toàn hiệu quả của việc “phó mặc”, không điều trị ung thư, tuy nhiên để khẳng định được thì còn quá sớm. Việc phát hiện và điều trị ung thư ớ giai đoạn sớm cũng vẫn quan trọng. Đặc biệt, đối với các loại ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, ung thư vú, ung thư cổ tử cung thì nhất định cần làm sàng lọc đề được phát hiện ở giai đoạn sớm.