Trường Phong Độ – Mặc Thư Bạch

Cốt truyện Trường Phong Độ được triển khai từ một ý tưởng khá đơn giản. Liễu Ngọc Như cũng như bao thiếu nữ phong kiến, dành cả thanh xuân bồi dưỡng bản thân trở thành hào môn khuê tú chỉ để gả được một tấm chồng tốt. Thân là đích trưởng nữ, nàng lại phải sống khép nép dè chừng bởi vì có một người cha sủng thiếp diệt thê. Chính vì vậy, vị hôn phu Liễu Ngọc Như nhắm tới chính Diệp Thế An – tài tử nức tiếng thành Dương Châu, gia phong đoan chính, lại còn có gia huấn nếu đến tuổi 40 mà chính thê không con mới được cưới thiếp. Quả là tình nhân trong mộng của mọi cô gái. Càng tuyệt vời hơn là Liễu Ngọc Như và Diệp Thế An đã được đính hôn từ nhỏ. Diệp Thế An là hình tượng của một cuộc sống an bình mà Liễu Ngọc Như hướng tới trong suốt tám năm ròng rã kể từ khi gặp được chàng. Liễu Ngọc Như có yêu Diệp Thế An hay không? Nói một cách chính xác, sự hiểu biết của nàng về chàng chẳng qua chỉ là bóng dáng mơ hồ của 8 năm trước, phần nhiều vẫn là về gia phong Diệp gia. Có lẽ, thứ nàng yêu chỉ là cuộc sống an ổn mơ ước nàng sẽ có được sau khi gả cho Diệp Thế An.

Nhưng ông bà ta có câu: Đời không như là mơ. Trời xui đất khiến, Liễu Ngọc Như mơ một giấc mộng, giấc mộng về một kẻ chẳng liên quan gì đến nàng – Cố Cửu Tư. Trong mộng, Cố gia bị kẻ gian hãm hại, Cố Cửu Tư cả người đầy máu, vứt bỏ tôn nghiêm quỳ gối cầu xin mạng sống cho mẹ mình. Kết quả cuối cùng vẫn là châu chấu đá xe, máu đỏ mặt đường. Cố Cửu Tư trong đời thực là người thế nào? Lắm tiền nhiều của, ăn chơi trác táng, quan trọng là rất đẹp trai. Một người như vậy và khuê tú Liễu Ngọc Như như hai đường thẳng song song, nhưng giấc mộng kì lạ đó là như tơ hồng dẫn dắt, khiến Liễu Ngọc Như không khỏi chú ý Cố gia, chú ý Cố Cửu Tư, để rồi hàng loạt chuyện dở khóc dở cười xảy ra khiến cho đôi hoan hỉ oan gia này về chung một nhà, nằm chung một giường, à không, Cố Cửu Tư bị Liễu Ngọc Như đá xuống giường, làm gì được nằm trên giường.

Cố Cửu Tư là một công tử bột chính hiệu. Nhà giàu nức tiếng thành Dương Châu, lại có cậu làm quan trong triều, không ai không nể mặt. Bản thân lại có cái mặt tiền đáng đồng tiền bát gạo. Hễ cậu phóng ngựa trên đường, ai không tặc lưỡi khen một câu “Hay cho thiếu niên phong lưu!”.

Ấy nhưng một Cố Cửu Tư, một Cố gia bề ngoài rực rỡ nhưng ẩn chứa nguy cơ như vậy, lại không phải thứ Liễu Ngọc Như hướng tới. Nhìn cái mặt đào hoa nở rộ của Cố Cửu Tư mà xem, rõ là tướng tam thê tứ thiếp, lại liên tưởng đến giấc mộng của nàng, Cố gia sớm muộn cũng gặp họa. Liễu Ngọc Như cảm thấy đời mình xem như đã tàn. Ngày cưới gả, tân lang Cố Cửu Tư bất mãn dùng dằng, tân nương khóc ướt gối như chết cha chết mẹ.

Thành thật mà nói, nhân vật Cố Cửu Tư làm mình khá bất ngờ. Mẫu nhân vật ăn chơi trác táng hóa tài tử giỏi giang như này không hiếm, nhưng có thể vừa ngây thơ khả ái vừa trường thành chín chắn như này đúng là đãi cát tìm vàng. Nhất là Cố Cửu Tư còn có một tư tưởng cởi mở đến bất ngờ. Trong đa phần các truyện khác, nhân vật nam phong kiến có tư tưởng tiến bộ (sẵn lòng để vợ mình ra ngoài, để vợ làm chủ gia đình,…vv) đều thường là sau khi yêu và chiều nữ chính mà ra. Còn Cố Cửu Tư thì ngay từ ban đầu đã có tư tưởng tân tiến này rồi.

Cố Cửu Tư mỉm cười, nói: “Chúng ta thương lượng nhé. Ta biết nàng cũng chẳng thích gì ta cả. Như vậy đi, sau này nhà giao cho nàng quản. Nàng cũng có thể lấy tiền trong nhà đi làm ăn. Đợi đến khi nàng tự gầy dựng được cơ nghiệp của mình, tự kiếm được rất nhiều tiền rồi, nàng để ý đến ai, hoặc là ta thích một ai đó, chúng ta sẽ hòa ly. Thấy sao?”
….

Cố Cửu Tư mặc sức tưởng tượng tương lai tốt đẹp, cậu nghiêm túc lên kế hoạch: “Ta nghĩ kỹ rồi. Phụ nữ các nàng quan tâm đến thanh danh bởi vì muốn gả vào một nhà tốt. Mà gả vào một nhà tốt chính là để sống thật tốt. Vậy nếu như bản thân nàng có thể tự mình sống thật tốt, thế thì nàng không cần phải gả cho ai đó tốt nữa. Không cần gả tốt, vậy thì người đời có nói ra nói vào thế nào cũng đâu quan trọng nữa, đúng không?”

“Đời người cũng chỉ có mấy chục năm, cần gì phải chuốc thiệt thòi vào bản thân, uổng phí một lần được sống. Nàng Liễu này. Đợi khi nàng trở thành một phú thương danh giá, gặp được một người thật tình yêu thương nàng, người đó tất nhiên sẽ cưới nàng. Y sẽ ở bên nàng cả đời. Cả đời chính là như vậy đấy. Nếu không gặp được ai, thì sống một mình cũng chẳng sao cả.”

“Còn ta ấy à, rồi ta cũng sẽ gặp được một cô gái mình thương. Đương nhiên, không gặp được cũng không sao. Ta cảm thấy tự mình chơi xúc sắc cả đời cũng chẳng hề gì. Run rủi gặp được người đó, ta muốn ở bên nàng ấy cả đời. Ta thương nàng, nhất định sẽ không để nàng chịu ấm ức…”

Lúc này đây, Cố Cửu Tư vẫn chưa yêu Liễu Ngọc Như, từng câu từng chữ của cậu không chỉ dành cho riêng Liễu Ngọc Như mà còn là cho phụ nữ nói chung. Một gã ăn chơi trác táng của thời phong kiến mà lại có giác ngộ tân tiến đến cả đàn ông thời hiện đại còn lắm kẻ thiếu hụt như này thì đúng là báu vật. Đáng tiếc, đối với Liễu Ngọc Như, những lời này chẳng khác nào đang bức chết nàng. Nàng là danh môn khuê tú, tư tưởng cổ hủ cắm sâu trong đầu. Một cô gái bị hưu ngay ngày đầu tiên bước qua cửa nhà chồng, chuyện bẽ bàng như vậy, ai còn thiết sống trên đời. Cố Cửu Tư ăn trọn một cái tát của người vợ mới cưới.

Một đôi oan gia như vậy, ngỡ như không thể nào giải. Có điều, Liễu Ngọc Như bề ngoài yếu đuối nhu nhược, nội tâm lại mạnh mẽ cứng cỏi. Còn Cố Cửu Tư trông thì có vẻ kiêu căng ngạo mạn, lại ngoan ngoãn nghe lời bất ngờ.

Liễu Ngọc Như cảm thấy đâm lao phải theo lao, quyết tâm nắn chồng thành mẫu chồng lý tưởng của mình. Cố Cửu Tử vì cảm thấy có lỗi với nàng, nhẫn nhịn chiều theo những yêu cầu của Liễu Ngọc Như. Chiều, chiều mãi, cuối cùng lại thành ra cam tâm tình nguyện vượt qua từng đợt tập huấn gà bay chó sủa, Liễu Ngọc Như bỗng phát hiện, ớ anh chồng nhà mình hình như không ngốc, trái lại còn hơi bị thông minh á.

Từ đó về sau đôi vợ chồng này cùng tiến cùng lùi, chăm chỉ phấn đấu vì “một tương lai tốt đẹp hơn”, nhân tiện rải cơm chó cho người đọc.

Một điều mình thích ở đôi này là từ những mâu thuẫn tư tưởng khác biệt ban đầu, hai người sẵn lòng trao đổi, trò chuyện, để rồi từ đó thấu hiểu nhau hơn. Cố Cửu Tư cực kì tôn trọng Liễu Ngọc Như, là sự tôn trọng giữa người với người. Không phải vì yêu mà tôn trọng, mà là tôn trọng rồi dẫn đến yêu. Không có một Cổ Cửu Tư khai sáng tư tưởng, dẫn dắt nàng đi mở mang tầm mắt, hẳn đã không có một phú thương Liễu phu nhân sau này. Không có một Liễu Ngọc Như cứng cỏi cùng cậu vượt qua cảnh tan cửa nát nhà, là động lực để cậu tiến tới, hẳn đã không có một Cố thừa tướng danh chấn thiên hạ sau này. Hai người như thể sinh ra là dành cho nhau. Điều buồn cười là xuyên suốt cả truyện, đôi này lúc nào cũng có suy nghĩ cố gắng phấn đấu để có thể “bao nuôi” nhau. Liễu Ngọc Như vất vả truân chuyên chỉ để kiếm thật nhiều tiền làm hậu phương vững chắc cho Cố Cửu Tử. Cố Cửu Tư thì cố gắng tranh quyền đoạt thế, càng leo càng cao để làm ô dù to lớn cho Liễu Ngọc Như.

1/3 đầu truyện là sự va chạm, thấu hiểu nhau của đôi trẻ. Sang 2/3 sau, cốt truyện mở rộng và đào sâu về quyền mưu, chính trị và tranh đoạt thiên hạ. Và ở đây, tác giác thực sự đã tô điểm thêm cho tác phẩm của mình bằng tư tưởng “Do dân, vì dân”. Với những thể loại tranh đoạt thiên hạ thế này, không thiếu tác phẩm đi theo hướng “đại nghĩa diệt thân”, “một người hi sinh vì mọi người”. Mặc Thư Bạch tạo một lối đi riêng. Lối đi này hiển nhiên không dễ. Làm thế nào để miêu tả cuộc chiến giành thiên hạ đầu rơi máu chảy mà vẫn tràn ngập tình yêu thương giữa người với người? Ý tưởng này vô cùng thử thách với bút lực người viết. Viết kém, câu chuyện trở nên giả tạo, viết tốt, đó chính là tuyệt phẩm. Trường phong độ rơi vào trường hợp sau. Sự trưởng thành qua từng ngày của Cố Cửu Tư, sự bối rối khi đứng trước ngã rẽ làm một chính khách đúng nghĩa hay làm một quan phụ mẫu được miêu tả rõ ràng dễ hiểu. Khoảnh khắc Diệp Thế An vì thù nhà mà phản bội đạo quân tử của mình đối lập với một Cố Cửu Tư xưa nay chẳng biết đạo quân tử là gì lại kiên quyết giữ vững lập trường bảo vệ dân chúng không kém phần xúc động.

Điều đáng tiếc duy nhất là tác giả có vẻ quá yêu nhân vật của mình, mà cụ thể là Cố Cửu Tư nên đã quay xe giữa chừng, không để cha của cậu – Cố Lãng Hoa chết. Mình khá tiếc nuối tình tiết này. Cố Lãng Hoa là thương nhân, một người cha thương con nhưng không biết cách thể hiện, luôn dùng nắm đấm và những lời mắng để dạy dỗ Cố Cửu Tư. Và cũng Cố Lãng Hoa ấy, khẳng khái hi sinh vì gia đình.

Trong lửa lớn, truyền đến tiếng Cố Lãng Hoa cuồng tiếu rung động.

“Tháng tám thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa
Mảnh thấp bay lộn vào mương sa.”

Cố Cửu Tư nghiến chặt mắt đau đớn, Liễu Ngọc Như níu chặt lấy cậu.

“Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được.”

Nước mắt Cố Cửu Tư tuôn rới, ánh lửa đã ngập trời, xung quanh đông người chỉ trỏ, Vương Vinh đứng đó mắng nhiếc, nổi giận: “Đi, hồi phủ.”

“Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót?”

Giọng Cố Lãng Hoa dần trở nên khàn đặc. Ông đứng trong ở ánh lửa, xung quanh hừng hực lửa nóng, bất chợt, ông bật cười sang sảng:

“Ước được nhà rộng muôn ngàn gian
Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn!”

Vừa dứt lời, xà ngang đứt đoạn, từ trên cao đổ ập xuống.

Âm thanh, con người, bao nhiêu vui buồn tan hợp, bao nhiêu đớn đau biệt ly.

Tất cả đều bị chôn vùi.

Đây là một trong những đoạn khiến mình khóc ướt gối của truyện. Cảnh tượng bi tráng lại diễm lệ. Cố Lãng Hoa chẳng phải tướng quân sa trường, chẳng phải văn nhân mặc khách. Nhưng thời khắc ấy, ông chính là anh hùng, chính là kẻ sĩ tức cảnh nhà tan than van vận nước.

Tiếc là tác giả lại sửa mất cảnh này.

Trường Phong độ chưa hẳn là một bộ truyện hoàn hảo về nhiều mặt, nhưng câu cú gãy gọn, xây dựng nhân vật thú vị và tư tưởng chủ đạo cực kì thuyết phục người đọc. Nam nữ chính chăm chỉ rải đường, bên nhau ngọt ngào không khúc mắt hiểu lầm, luôn hết lòng nâng đỡ nhau. Bối cảnh thiên hạ loạn lạc, có những chuyện trông thấy mà đau đớn lòng, cũng có những chuyện ấm áp dịu dàng. Trong đắng có ngọt, trong ngọt có đắng. Dư vị để lại vô tận. Thời buổi bão hòa như bây giờ, đọc được một bộ truyện vừa đáng yêu vừa hội tụ đấu trí đấu dũng thế này là rất đáng thưởng thức.

– Tran Buu Lam